2020 yılı Haziran ayında mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, bir önceki aya göre 1,0 puan artarak 44,1 değerine yükselmiştir. 

Haziran ayında endekste gözlenen bu artışta sanayi sektörü endeksinin önceki aya göre 7,0 puan artarak 51,6 seviyesine yükselmesi etkili olurken, 42,4 seviyesindeki hizmet sektörü endeksi ise 0,5 puanlık artışla önceki aya göre sınırlı bir genişleme kaydetmiştir.

Sanayi sektöründe yeni siparişler ve buna bağlı olarak girdi alımlarında hızlı bir artış kaydedilirken, hizmet sektörüne yönelik iş hacminin durgunluğunun bu dönemde de sürdüğü gözlenmektedir.   Bu gelişmeler neticesinde önceki aya göre 1,0 puan artış kaydeden mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi Mayıs ayında başlayan toparlanma eğilimini sürdürmüş, bununla birlikte 50 referans değerinin altında kalarak reel sektördeki durgunluğun henüz tam anlamıyla geride kalmadığına işaret etmiştir.

Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Sanayi Sektörü Endeksi, 2020 yılı Haziran ayında, bir önceki aya göre 7,0 puan artarak 51,6 seviyesine yükselmiştir.  Yeni siparişlerin önceki aya göre 9,8 puan birden artarak 52,8 seviyesine yükselmesi, bu dönemde sanayi sektörünün ivme kazanmasında belirleyici rol oynamıştır. Yeni siparişlerde gözlenen hızlanmaya bağlı olarak, girdi alımları da önceki aya göre 9,0 puan artarak 57,5 seviyesine yükselmiştir. Bu gelişmelere bağlı olarak üretim alt endeksi, önceki aya göre 8,5 puan artarak 49,2 seviyesine yükselmiştir. Sektöre ilişkin nihai mal stokunda önceki aya göre değişim gözlenmezken, tedarikçilerin teslimat süresi alt endeksi ise 46,7 seviyesinde gerçekleşmiş ve olumsuz görünümünü sürdürmüştür. Bu dönemde sanayi sektöründe faaliyet gösteren firmaların işgücü talepleri hızlı bir şekilde artmış ve istihdam alt endeksi önceki aya göre 13,5 puan artarak 58,1 seviyesine yükselmiştir. Bu gelişmeler neticesinde 51,6 seviyesine yükselen SAMEKS Sanayi Sektörü Endeksi, 3 aylık aradan sonra yeniden 50 referans değerinin üzerinde gerçekleşmiş ve sanayi sektöründe toparlanma sürecinin hızlandığına işaret etmiştir.

Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Hizmet Sektörü Endeksi, 2020 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre 0,5 puan artarak 42,4 seviyesine yükselmiştir.  Bu dönemde önceki aya göre 3,4 puan artarak 50,1 seviyesine yükselen girdi alımları alt endeksi, hizmet sektöründe gözlenen artışta belirleyici rol oynamıştır.  Önceki aya göre 0,7 puan artış kaydetmesine karşın 38,4 puanla referans değerin altındaki seyrini sürdüren iş hacmi alt endeksindeki zayıf görünümün devam etmesi, nihai mal stokunda 5,6 puanlık artışa neden olmuştur.  Hizmet sektörüne yönelik istihdam alt endeksi ise, önceki aya göre 2,5 puan artış kaydetmesine karşın 42,8 seviyesinde gerçekleşmiş ve olumsuz görünümünü Haziran ayında da sürdürmüştür.  Böylece, önceki aya göre 0,5 puan artış kaydederek nispi bir toparlanma arz eden SAMEKS Hizmet Sektörü Endeksi, 50 referans değerinin altındaki seyrini sürdürerek sektördeki durgunluğa işaret etmiştir.

YORUM:

Nisan ayındaki “en kötü” seviyesinden Mayıs ayı itibariyle uzaklaşmaya başlayan SAMEKS’te, Haziran dönemi itibariyle toparlanmanın ivme kazandığı görülmektedir. Bilhassa SAMEKS Sanayi Sektörü Endeksi’nin yeniden 50 referans değerinin üzerine yükselmesi, imalat sanayiine yönelik görünümün bu dönem itibariyle pozitife dönmeye başladığına işaret etmektedir. Haziran ayında reel sektöre yönelik açıklanan resmi veriler de SAMEKS’teki toparlanmayı teyit etmektedir. Covid-19 salgını sebebiyle Nisan ayında yüzde 61,6’ya kadar gerileyen imalat sanayi kapasite kullanımı, Mayıs ayının ardından Haziran ayında da toparlanmayı sürdürerek üst üste 2’nci ayında artış kaydetmiştir. Bu gelişmeye paralel olarak aynı dönemde reel kesim güven endeksinde de güçlü bir artış kaydedildiği görülmektedir. 

Bu gelişmeler ışığında; Haziran ayı itibariyle başlayan normalleşme sürecinin piyasalara olan olumlu etkisinin, yılın 2’nci çeyreğindeki muhtemel ekonomik küçülmeyi sınırladığını ifade edebiliriz.