2019 yılı Temmuz ayında mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, bir önceki aya göre 2,8 puan azalarak 43,7 değerine gerilemiştir.

Endekste gözlenen bu azalışta hizmet endeksinin önceki aya göre 3,7 puan azalarak 43,1 puana gerilemesi etkili olurken, sanayi endeksi de 1,4 puan azalarak 46,4 seviyesine gerilemiş ve azalışını sürdürmüştür.

Her iki sektöre yönelik girdi alımlarının 50 referans değeri üzerindeki seyrini sürdürmesi, firmaların önümüzdeki döneme ilişkin olumlu beklentilerini koruduklarına işaret etmektedir. Sanayi sektöründe yeni siparişlerin zayıf seyrini sürdürmesi üretimi olumsuz etkilemeyi sürdürürken, hizmet sektöründe de iş hacmindeki ivme kaybının devam ettiği görülmektedir.   Böylece 50 referans değerinin altındaki seyrini Temmuz ayında da sürdüren SAMEKS Bileşik Endeksi, reel sektöre yönelik zayıf görünümün sürdüğüne işaret etmiş ve yılın üçüncü çeyreğine ilişkin büyüme verileri için olumsuz bir görünüm arz etmiştir.

Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Sanayi Sektörü Endeksi, 2019 yılı Temmuz ayında, bir önceki aya göre 1,4 puan azalarak 46,4 seviyesine gerilemiştir.  Sektöre yönelik girdi alımları, 2,7 puan azalmış olmasına karşın, 51,8 seviyesinde gerçekleşerek olumlu görünümünü sürdürmüştür. Yeni siparişler alt endeksinde ise önceki aya göre 0,4 puan azalma kaydedilmiştir. Böylece yeni siparişlerin zayıf seyrini sürdürmesi, sanayi sektörüne yönelik üretimi olumsuz etkilemeye devam etmiştir. Önceki aya göre 2,2 puanlık artışa rağmen 44,2 seviyesinde kalan üretim alt endeksi, sanayi üretimindeki zayıf seyrin üst üste 15’inci döneme taşındığına işaret etmiştir. Önceki aya göre 8,0 puan birden azalarak 44,1 seviyesine gerileyen nihai mal stoku alt endeksi ise, bu dönemde firmaların mevcut stoklarını eritme yoluna gittiklerini göstermektedir. Üretimdeki zayıf seyre paralel olarak, sektöre yönelik istihdamdaki düşüş Temmuz ayında da sürmüştür. Önceki aya göre 8,0 puan gerileyen istihdam alt endeksi, 46,4 seviyesinde gerçekleşmiştir. Böylece mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Sanayi Endeksinde geçtiğimiz yılın Haziran ayında başlayan azalış eğilimi Temmuz 2019 döneminde de sürmüştür.

Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Hizmet Sektörü Endeksi, 2019 yılı Temmuz ayında, bir önceki aya göre 3,7 puan azalarak 43,1 seviyesine gerilemiştir. Haziran döneminde iki aylık düşüş sürecini noktalayarak artışa geçen sektöre yönelik iş hacmi, Temmuz’da yeniden düşüşe geçmiş ve 2,7 puan azalarak 37,6 seviyesine gerilemiştir. Bu dönemde girdi alımları önceki aya göre 4,7 puan azalmasına karşın 52,2 seviyesinde gerçekleşmiş ve hizmet sektörünün gelecek dönem görünümü için olumlu bir tablo sunmuştur. Önceki aya göre 7,0 puan birden azalarak 45,5 seviyesine gerileyen tedarikçilerin teslimat süresi alt endeksi, reel sektörün hammadde ve ara mamul temininde aksaklıklar olduğunun sinyalini vermektedir. Sektör genelindeki zayıf görünüme paralel olarak istihdam alt endeksinde 2,6 puan düşüş gerçekleşmiş ve 42,8 seviyesine gerilemiştir. Böylece mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Hizmet Sektörü Endeksi 50 referans değerinin altındaki seyrini sürdürerek negatif görünümünü sürdürmüştür.

YORUM:

Yılın ilk iki çeyreği boyunca 50 referans değerinin altında seyreden SAMEKS Bileşik Endeksi, üçüncü çeyreğe de referans değer altında başlayarak reel sektördeki durgunluğun sürdüğüne işaret etmiştir.  Reel sektöre ilişkin aynı dönemde açıklanan diğer veriler de SAMEKS’i teyit etmiştir. Temmuz ayında T.C. Merkez Bankası tarafından açıklanan Reel Kesim Güven Endeksi ve İmalat Sanayi Kapasite Kullanımı verilerinde gerileme kaydedilirken, TÜİK tarafından açıklanan Sektörel Güven Endekslerinde de düşüş gözlenmiştir. Buna karşın; T.C. Merkez Bankası yeni yönetiminin Temmuz ayına ilişkin toplantısında politika faizini %24’ten %19,75 seviyesine çekmesi ve önümüzdeki dönemde de faiz indirimlerinin devam edeceğinin sinyalini vermesi piyasalar tarafından olumlu karşılanmış ve böylece borçlanma maliyetlerindeki düşüşle birlikte talebin ve büyümenin canlanması beklenmektedir.